donderdag 24 januari 2008

Ostalgie

Martin Blum omschrijft het idee van Ostalgie heel duidelijk. Ostalgie betreft een nostalgie voor het Oost-Duitsland van voor de val van de muur. Dit narratief is echter nodig om tot een herinnering te komen, stelt Mieke Bal (1999) Een trauma bijvoorbeeld is men niet in staat de gebeurtenis in een narratieve structuur te gieten en is er geen sprake van een herinnering. Bij nostalgie gaat het echter om een verheerlijking. De herinnering aan het Oost-Duitsland zoals het was heeft men nog niet geheel kunnen verwerken in een narratieve herinnering. Deze nostalgie voor Oost-Duitsland uit zich in een comeback van producten uit de DDR, die in de tijd van de val van de muur niet tegen de betere westerse producten op konden boksen. Een voorbeeld hiervan zijn de eierdopjes en de Trabantjes. Het gaat hierbij niet zozeer om de producten zelf maar eerder om een verloren verleden terug te halen. Deze producten staan voor dit verloren verleden en dragen dus een betekenis in zich die verder gaat dan het product zelf. Het gaat hierbij om iconen die referen aan een hele levensstijl en geschiedenis. We kunnen stellen dat de producten uit de DDR hun plaats hebben gevonden binnen het culturele geheugen. Er heeft zich een verschuiving voorgedaan waarbij de producten als zijnde gebruiksvoorwerp deel uit maakte van het alledaagse leven en daarmee het communicatieve geheugen, zoals Jan Assmann het omschrijft. Nu dit verleden verdwenen is wordt de herinnering hieraan vast gehouden via culturele producten (geheugen in gefixeerde vorm) en maken deze producten nu deel uit van het culturele geheugen.
Blum verbindt aan deze gevoelens van Nostalgie een gevoel van displacement. Oost-Duitsers voelen zich verloren in het nieuwe Westerse Duitsland dat niet tot hun wereld behoort. Vanuit dit opzicht heeft de herinnering aan Oost-Duitsland dus veel invloed op hun identiteit. Middels deze ostalgie en het bijbehorende culturele geheugen wordt er gehoor gegeven aan deze collectieve Oost-Duitse identiteit. Daarnaast past het idee van Ostalgie ook goed in de drang om te herinneren en de angst om te vergeten waar de afgelopen decennia sprake van is. Vanuit dit opzicht zijn de culturele producten niet alleen onderdeel van het culturele geheugen geworden maar kunnen zij ook beschouwd worden als lieux de mémoire.

Geen opmerkingen: